NGUY CƠ NHIỄM ĐỘC THẦN KINH VỚI KHÁNG SINH CEPHALOSPORIN
Ngày đăng: 27/05/2024 - Lượt xem: 316

          Chủ đề về cephalosporin và độc tính thần kinh gần đây đã được thảo luận tại cuộc họp của Hội đồng phản ứng có hại của thuốc (MARC) New Zealand vào tháng 12 năm 2022. Theo MARC, nguy cơ nhiễm độc thần kinh với cephalosporin là một hiệu ứng nhóm. Cơ quan quản lý Dược phẩm New Zealand (Medsafe) đang làm việc với các nhà tài trợ sản phẩm cephalosporin để cập nhật các bảng dữ liệu theo khuyến nghị của MARC.

           Độc tính thần kinh có thể xảy ra với tất cả các cephalosporin

          Cephalosporin là kháng sinh beta-lactam phổ rộng được sử dụng để điều trị nhiều loại bệnh nhiễm trùng ^[1]. Cephalosporin được phân thành 5 thế hệ dựa trên đặc tính kháng khuẩn và sự phát hiện ra chúng ^[2]. Các cephalosporin thường có ở New Zealand, theo thế hệ được trình bày trong Bảng 1.

           Bảng 1: Cephalosporin hiện có ở New Zealand

• Ceftolozan kết hợp với tazobactam

          Báo cáo ca bệnh và đánh giá loạt ca bệnh cho thấy so với các cephalosporin khác, cefepim được báo cáo nhiều nhất về độc tính thần kinh trên phạm vi quốc tế. Tuy nhiên, độc tính thần kinh đã được báo cáo với tất cả các thế hệ cephalosporin. ^{[3], [4}]

          Độc tính thần kinh do cephalosporin gây ra có thể xuất hiện dưới dạng một loạt các tình trạng:

          Các báo cáo về độc tính thần kinh với cephalosporin chủ yếu được đặc trưng bởi bệnh não, rung giật cơ và/hoặc co giật ^[3],[5]. Bệnh não là một thuật ngữ rộng đề cập đến rối loạn chức năng não. Nó mô tả một trạng thái tinh thần bị thay đổi, đại diện cho một loạt các triệu chứng từ lú lẫn đến mức độ suy giảm ý thức ^[6]. Cơn động kinh liên quan đến cephalosporin có thể biểu hiện dưới dạng co giật hoặc không co giật ^[7]. Sự gián đoạn chức năng của axit gammaaminobutyric (GABA) – chất dẫn truyền thần kinh được đề xuất là một cơ chế có thể xảy ra cho những biến cố này ^[8]. Các triệu chứng nhiễm độc thần kinh đã được báo cáo phát triển trong vòng vài ngày sau khi bắt đầu điều trị và biến mất sau khi ngừng thuốc ^{[3], [7]}.

           Suy thận là một yếu tố nguy cơ, đặc biệt nếu không điều chỉnh liều.

          Cephalosporin được đào thải qua thận. Ở bệnh nhân suy thận, có thể xảy ra tích lũy, đặc biệt khi không điều chỉnh liều thích hợp, có khả năng dẫn đến độc tính. Các yếu tố nguy cơ khác đối với nhiễm độc thần kinh do cephalosporin gây ra bao gồm tuổi cao, rối loạn hệ thần kinh trung ương sẵn có và liều cao cephalosporin tiêm tĩnh mạch ^[3],[7]. Những bệnh nhân nặng có thể bị cephalosporin thâm nhập nhiều hơn vào hệ thần kinh trung ương do tổn thương hàng rào máu não, điều này có thể làm tăng tính nhạy cảm của họ đối với độc tính thần kinh. ^[6],[8]

           Lời khuyên cho các chuyên gia sức khỏe

          Việc nhận biết độc tính thần kinh do cephalosporin gây ra có thể là một thách thức. Bệnh nhân dùng kháng sinh thường có nhiều nguyên nhân có thể gây ra các tình trạng thần kinh.^[6],[8]

          Tại cuộc họp tháng 12 năm 2022, MARC khuyến nghị các chuyên gia y tế nên xem xét tình trạng nhiễm độc thần kinh do cephalosporin gây ra ở những bệnh nhân có các yếu tố nguy cơ nêu trên và tình trạng thần kinh mới khởi phát không rõ nguyên nhân. Trong những trường hợp như vậy, việc ngừng thuốc có thể là phù hợp. ^[9]

           Các báo cáo ca ở New Zealand

          Kể từ ngày 31/10/2022, Trung tâm Theo dõi Phản ứng có hại (CARM) đã nhận được một số báo cáo có khả năng mô tả tình trạng nhiễm độc thần kinh do cephalosporin gây ra và được trình bày trong Bảng 2. Các phản ứng có hại được báo cáo trong những trường hợp này bao gồm co giật, giật cơ, lú lẫn, bệnh não, kích động, ảo giác và mê sảng.

          Bảng 2: Các trường hợp có thể bị nhiễm độc thần kinh do cephalosporin được báo cáo cho CARM kể từ ngày 31/10/2022

  Ghi chú: Không có báo cáo nào về cephalosporin thế hệ 

Nguồn: https://medsafe.govt.nz/profs/PUArticles/March2023/Risk-of-neurotoxicity-with-cephalosporins.html